W dniu wczorajszym Sejm przyjął ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Ustawa zawiera, w szczególności, następujące rozwiązania:
I. Praca i sprawy socjalne
Pobyt
- legalny pobyt w Polsce przez 18 miesięcy dla osób które przybyły bezpośrednio z Ukrainy i zadeklarowały zamiar pozostania w Polsce;
- możliwość dalszej legalizacji pobytu – osobom, których pobyt na terytorium Polski jest lub był uznawany za legalny, będzie udzielane zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat;
- nadanie numeru PESEL;
- możliwość założenia profilu zaufanego.
Rynek pracy
- dostęp do rynku pracy – rejestracja w Powiatowym Urzędzie Pracy;
- pracodawca ma powiadamiać w ciągu 7 dniu o powierzeniu pracy cudzoziemcowi;
- dostęp m.in. pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego oraz szkoleń – na takich samych zasadach, jak obywatele polscy;
- dostęp do określonych świadczeń społecznych.
Pomoc socjalna
- możliwość kwaterunku i wyżywienia przez wojewodów i samorządy;
- każdy podmiot, w szczególności osoba fizyczna, która zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną będzie mogła otrzymać świadczenie na podstawie umowy zawartej z gminą – maksymalnie przez 60 dni, a jego wysokość zostanie określona w rozporządzeniu Rady Ministrów. Przewiduje się, że będzie to 40 zł dziennie, czyli ok. 1200 zł miesięcznie;
- obywatele Ukrainy będą mogli ubiegać się o jednorazowe świadczenie pieniężne na utrzymanie w wysokości 300 zł na osobę (pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe).
Opieka zdrowotna
- każdy obywatel Ukrainy legalnie przebywający w Polsce będzie miał zagwarantowany dostęp do publicznego systemu ochrony zdrowia, na tych samych zasadach, co obywatele Polscy;
- Narodowy Fundusz Zdrowia finansować będzie świadczenia z budżetu państwa.
Oświata
- zapewnienie kształcenia i wychowania dzieciom lub uczniom będącym obywatelami Ukrainy. W tym celu będą mogły być tworzone nowe lokalizacje dla prowadzenia zajęć;
- ukraińscy studenci, którzy uciekli przed wojną, będą mogli kontynuować naukę na polskich uczelniach.
Utworzony zostanie Fundusz Pomocy. Środki z niego będą przeznaczone w szczególności na finansowanie lub dofinansowanie zadań związanych z pomocą udzielaną obywatelom Ukrainy.
II. Podatki
Zwolnienie pomocy z PIT
Zwolnienie z PIT wartości nieodpłatnych świadczeń (rzeczowe i usługowe), w tym pomoc humanitarną, otrzymaną przez obywateli Ukrainy w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.
Koszty podatkowe
Kosztami podatkowymi w CIT i PIT będą koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy/praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy – pod warunkiem, że świadczenie nastąpiło na rzecz określonych podmiotów:
- organizacji pożytku publicznego;
- jednostek samorządu terytorialnego;
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych;
- podmiotów wykonujących w Polsce lub w Ukrainie działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.
Podatek „minimalny”
Dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach przy kalkulacji tzw. „podatku minimalnego” nie uwzględniać się będzie kosztów nabycia/wytworzenia przedmiotów darowizn, o których mowa w powyższym punkcie.
Niestety, na ten moment przepisy nie przewidują możliwości odliczenia podatkowego w sytuacji bezpośredniego – tj. dokonanego na rzecz konkretnych osób – nieodpłatnego świadczenia.
Środowiska biznesowe oraz doradcze zgłaszają takie postulaty Ministerstwu Finansów oraz parlamentarzystom. Być może uda się wprowadzić takie zapisy na etapie prac parlamentarnych.
Podatek od towarów i usług
Przypomnijmy, że obowiązuje już Rozporządzenie wprowadzające stawkę 0% VAT dla towarów i świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.
Warunki zastosowania stawki 0% to:
- świadczenie na rzecz jednego z następujących podmiotów: Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, podmioty lecznicze, jednostki samorządu terytorialnego;
- zawarcie pisemnej umowy, z której wynika ww. cel.
Zwolnienie trwa do 30 czerwca 2022 r., ale można je stosować do czynności dokonanych od 24 lutego.
W wypadku czynności dokonanych pomiędzy 24 lutego a 4 marca 2022 r. zamiast pisemnej umowy wystarczy pisemne potwierdzenie.
***
Przepisy mają wejść w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw i będą obowiązywać, co do zasady, z mocą wsteczną od 24 lutego 2022 r.
