13 sierpnia 2025 r. w Rządowym Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, który wprowadza długo oczekiwany przez samorządy, branżę odpadową i producentów system Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP).
Nowe przepisy mają dostosować polskie prawo do unijnych regulacji – w szczególności Rozporządzenia w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (PPWR) oraz Dyrektywy SUP – i w praktyce zrewolucjonizować sposób finansowania systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi w Polsce.
Co musisz wiedzieć jako przedsiębiorca?
1. Nowa definicja producenta – koniec z rozróżnieniem „wprowadzających”
Nowa ustawa zastępuje dotychczasowe pojęcia „wprowadzającego produkty w opakowaniach” oraz „wprowadzającego opakowania” jednolitą definicją producenta.
Producentem będzie każdy podmiot, który:
- wytwarza, importuje lub dystrybuuje opakowania lub produkty w opakowaniach;
- udostępnia je na terytorium Polski, niezależnie od formy sprzedaży (także online).
Nowa definicja obejmie więc szerszy krąg podmiotów niż dotychczas, w tym sklepy internetowe, importerów czy dystrybutorów marek własnych.
2. Opłata opakowaniowa – główny mechanizm finansowania systemu
Od 2026 r. przedsiębiorcy będą zobowiązani do uiszczania opłaty opakowaniowej za każdy kilogram wprowadzanych na rynek opakowań.
Wysokość opłaty będzie różnicowana w zależności od rodzaju materiału, z uwzględnieniem zasad ekomodulacji – czyli premiowania bardziej ekologicznych rozwiązań.
Oznacza to, że:
- niższe stawki obejmą opakowania wielokrotnego użytku i łatwe do recyklingu,
- wyższe – opakowania z trudnych do przetworzenia materiałów (np. wielowarstwowych tworzyw).
Opłatę producenci będą wnosić kwartalnie, a jej wpływy trafią do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który przejmie dotychczasowe funkcje organizacji odzysku.
3. Koniec z wieloma PRO – NFOŚiGW jako centralny operator systemu
Dotychczas producenci mogli korzystać z usług różnych organizacji odzysku opakowań (PRO), które konkurowały między sobą cenami i ofertą.
Nowy model przewiduje odejście od tego systemu – rolę PRO przejmie NFOŚiGW, który stanie się centralnym podmiotem zarządzającym środkami pochodzącymi z opłat.
Fundusz będzie odpowiadał m.in. za:
- gromadzenie i rozdzielanie środków finansowych,
- wspieranie gmin w utrzymaniu systemów odbioru odpadów opakowaniowych,
wypłaty rekompensat za każdą tonę odpadów poddaną recyklingowi.
Tym samym producenci nie będą już rozliczać się z prywatnymi PRO, a cały system zostanie ujednolicony i objęty nadzorem publicznym.
4. Samodzielne wykonywanie obowiązków ROP – tylko z zezwoleniem ministra
Przedsiębiorcy, którzy chcieliby samodzielnie realizować swoje obowiązki (np. poprzez własny system zbierania i recyklingu odpadów opakowaniowych), będą mogli to robić, ale wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia ministra właściwego do spraw klimatu.
Zezwolenie to będzie wymagało wykazania, że dany podmiot:
- posiada odpowiednie zaplecze techniczne i finansowe,
- gwarantuje osiągnięcie celów recyklingu i ponownego użycia.
To rozwiązanie ma zapewnić, że tylko wiarygodni i przygotowani przedsiębiorcy będą mogli działać poza systemem państwowym.
5. Finansowanie i redystrybucja środków – wsparcie dla gmin
Środki z tytułu opłaty opakowaniowej będą trafiały do NFOŚiGW, a następnie redystrybuowane do gmin, które:
- utrzymują system odbioru odpadów,
- ponoszą koszty ich selektywnej zbiórki i recyklingu.
Marszałkowie województw będą nadzorować prawidłowość naliczania i przekazywania opłat, natomiast IOŚ-PIB zajmie się analizami i badaniami skuteczności systemu.
Według szacunków rządowych, opłatą objętych zostanie ok. 140 tysięcy podmiotów, a wpływy do budżetu z tytułu opłaty opakowaniowej mają wynieść nawet 40 mld zł w ciągu 10 lat.
6. Terminy wdrożenia i okres przejściowy
Nowy system ROP zostanie wprowadzony etapowo:
- od 1 stycznia 2026 r. – wejście w życie głównych przepisów,
- lata 2026–2027 – okres przejściowy i stopniowe zwiększanie stawek,
- od 1 stycznia 2028 r. – pełne wdrożenie systemu i likwidacja dotychczasowej opłaty produktowej.
Od tego momentu producenci, którzy wnoszą opłatę opakowaniową, nie będą już zobowiązani do samodzielnego osiągania określonych poziomów recyklingu ani pozyskiwania dokumentów DPR/EDPR.
7. Kary administracyjne – surowe sankcje za niezgodność
Projekt przewiduje dotkliwe kary administracyjne dla producentów, którzy nie dopełnią obowiązków sprawozdawczych lub finansowych.
W szczególności:
- za brak kwartalnego raportu ROP lub zaniżenie danych – kara do 150% stawki sankcyjnej opłaty opakowaniowej,
- za brak wymaganego zezwolenia – możliwość cofnięcia uprawnień do prowadzenia działalności w zakresie ROP,
- za naruszenia systemowe – kary sięgające kilkuset tysięcy złotych, zależnie od skali działalności i stopnia szkodliwości.
