22 stycznia 2025 r. opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE rozporządzenie w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (PPWR). Przepisy te wprowadzają fundamentalne zmiany w podejściu do projektowania, używania i zagospodarowywania opakowań – z bezpośrednim wpływem na działalność przedsiębiorstw w niemal każdej branży.
Rozporządzenie obejmuje cały cykl życia opakowania – od projektowania po koniec życia produktu – i ma na celu ograniczenie odpadów, zwiększenie poziomu recyklingu oraz stworzenie jednolitego rynku opakowań w UE.
Co musisz wiedzieć jako przedsiębiorca?
1. Zakazy dla wybranych opakowań jednorazowych (od 2030 r.)
Zgodnie z przepisami Rozporządzenia PPWR, od 1 stycznia 2030 r. zakazane będzie wprowadzanie na rynek UE szeregu jednorazowych opakowań, m.in.:
- opakowań na świeże owoce i warzywa o masie poniżej 1,5 kg,
- miniaturowych buteleczek (np. kosmetyki w hotelach),
- jednorazowych opakowań na żywność i napoje stosowanych w gastronomii przy konsumpcji na miejscu,
- opakowań zbiorczych na napoje w formie folii zgrzewanych.
2. Obowiązek projektowanie pod kątem recyklingu
Każde opakowanie wprowadzone na rynek UE będzie musiało:
- spełniać kryteria projektowania pod kątem recyklingu już od 2030 r.,
- a od 2035 r. być recyklingowalne w warunkach przemysłowych (tzw. recykling w praktyce i na dużą skalę
Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność zrewidowania stosowanych materiałów opakowaniowych oraz ich składu – preferowane będą monomateriały, a kompozyty lub opakowania z trudnych do przetworzenia tworzyw będą stopniowo eliminowane z rynku.
3. Opakowania wielokrotnego użytku – nowe definicje i rygorystyczne wymogi
Nowe rozporządzenie wprowadza precyzyjną i wiążącą definicję opakowania wielokrotnego użytku, która obowiązuje od 11 lutego 2025 r. Od tego momentu, aby konkretne opakowanie było opakowanie wielokrotnego użytku musi m.in:
- zostać zaprojektowane i wyprodukowane z myślą o wielokrotnym użyciu,
- zachować funkcjonalność i integralność w przewidywalnych warunkach użytkowania (np. transport, magazynowanie, czyszczenie),
- pozwalać na bezpieczne opróżnianie, napełnianie i użytkowanie bez uszkodzeń,
- być zgodne z normami sanitarnymi i dotyczącymi bezpieczeństwa konsumenta oraz środowiska,
- umożliwiać odnawianie (np. czyszczenie, konserwację) zgodnie z technicznymi procedurami określonymi w załączniku VI PPWR,
- być odpowiednio oznakowane – zawierać informacje nie tylko o produkcie, ale i o samym opakowaniu, sposobie jego ponownego użycia, identyfikowalności i terminie przydatności,
- nadawać się do recyklingu, gdy osiągnie koniec swojego cyklu życia – musi spełniać również wymagania z art. 6 PPWR.
4. Nowe zasady etykietowania i informowania konsumentów
Każde opakowanie będzie musiało posiadać:
- jednolite oznaczenie materiału opakowaniowego, zgodne z unijnym wzorem,
- informację o możliwości recyklingu i wskazanie właściwej frakcji odpadu,
- kody identyfikacyjne powiązane z cyfrowym paszportem produktu (w przyszłości).
Dla wielu firm oznacza to konieczność zaprojektowania od nowa etykiet, opakowań jednostkowych i zbiorczych oraz przystosowania materiałów marketingowych do nowych wymogów.
5. Obowiązki importerów – pełna odpowiedzialność za zgodność opakowań z PPWR
Rozporządzenie PPWR nakłada bardzo konkretne i rygorystyczne obowiązki na importerów wprowadzających opakowania do obrotu w UE. Z praktycznego punktu widzenia oznacza to m.in., że przed wprowadzeniem opakowania do obrotu importer musi:
- Upewnić się, że producent przeprowadził ocenę zgodności (zgodnie z art. 38) oraz przygotował pełną dokumentację techniczną zgodną z załącznikiem VII,
- Zadbać o właściwe oznakowanie opakowania, zgodnie z art. 12 (m.in. piktogramy dot. ponownego użycia, materiału, przydatności do recyklingu),
- Dołączyć niezbędne dokumenty do każdego opakowania,
- Zweryfikować, czy producent spełnił pozostałe wymogi formalne wynikające z art. 15 ust. 5 i 6.
Jeśli importer ma jakiekolwiek wątpliwości co do zgodności opakowania z wymogami, nie może go wprowadzić do obrotu – dopóki nie zostanie potwierdzona jego zgodność.
Dodatkowo, importer ma obowiązek:
- Umieścić na opakowaniu swoje dane identyfikacyjne (nazwa, adres, marka), a jeśli nie jest to możliwe – dane muszą być dostępne cyfrowo (np. kod QR) lub w dokumentacji towarzyszącej,
- Zadbać o czytelność, jasność i niepowielanie oznaczeń – nowe oznaczenia nie mogą kolidować z wymaganiami wynikającymi z innych aktów prawa UE (np. żywnościowych, chemicznych),
- Zabezpieczyć transport i przechowywanie opakowań, aby nie doszło do naruszenia ich zgodności z przepisami (np. uszkodzenie konstrukcji, utrata cech umożliwiających ponowne użycie),
- Wprowadzić działania naprawcze w przypadku niezgodności – w tym wycofanie, odzyskanie produktu i poinformowanie krajowego organu nadzoru,
- Przechowywać dokumentację techniczną: przez 5 lat (opakowania jednorazowe) lub 10 lat (opakowania wielokrotnego użytku),
- Przekazywać na żądanie organów krajowych pełną dokumentację w wersji elektronicznej (i na życzenie papierowej) w terminie do 10 dni od otrzymania wniosku,
- Współpracować z organami nadzoru rynku, w celu wyeliminowania przypadków niezgodności i zapewnienia zgodności systemu.
Jak się przygotować?
- Przeprowadź audyt opakowań – sprawdź, które produkty będą wymagały zmiany
- Zacznij od priorytetów – zidentyfikuj te opakowania, które od 2030 r. będą zakazane.
- Skontaktuj się z dostawcami – zacznij weryfikować możliwości recyklingu i ponownego użycia.
Przygotuj się na nowe etykiety i oznakowania – będzie to obowiązkowe.
