Od jakiegoś czasu funkcjonuje elektroniczny portal Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ). Jest to elektroniczny, ogólnodostępny rejestr, w którym publikowane są obwieszczenia o postępowaniach upadłościowych czy restrukturyzacyjnych.
Czy pobrane stamtąd dokumenty mają znaczenie dla rozliczenia nieściągalnych wierzytelności w CIT?
Na wstępie przypomnijmy, że tzw. „ukosztowienie” nieściągalnej wierzytelności, zarachowanych uprzednio jako przychód należny, może nastąpić albo poprzez jej:
A. „definitywne” spisanie – art. 16 ust. 1 pkt 25 Ustawy CIT;
B. odpis aktualizujący – art. 16 ust. 1 pkt 26a Ustawy CIT.
Pomijamy tu kwestię tzw. „ulgi na złe długi”.
Zgodnie z art. 16 ust. 2 Ustawy CIT, w wypadku spisania wierzytelności wierzyciel musi dysponować jednym z następujących dokumentów:
a) postanowienie o nieściągalności;
b) postanowienie sądu o:
i. oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub
ii. umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność wymieniona w lit. a, lub
iii. zakończeniu postępowania upadłościowego albo
c) protokół sporządzony przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
W wypadku zaś odpisu aktualizującego, wymagane jest dokonanie tegoż odpisu (w rozumieniu przepisów o rachunkowości) oraz zaistnienie jednej z przesłanek:
a) dłużnik zmarł, został wykreślony z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość albo
b) zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub został złożony wniosek o zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, lub zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo
c) wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo
d) wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.
Jak zatem widać, w wypadku przesłanek związanych z upadłością czy restrukturyzacją ważne jest posiadanie dokumentacji odpowiednich rozstrzygnięć sądowych. Tym niemniej, podatnik nie zawsze będzie dysponować nimi bezpośrednio. Często bowiem nie będzie w ogóle stroną takiego postępowania.
Czy w takim wypadku odpowiedzią może być posiadanie odpowiedniego (elektronicznego) obwieszczenia z KRZ?
Zdaniem autora odpowiedź jest twierdząca. KRZ jest „oficjalnym” rejestrem urzędowym. Co ważne, według art. 219 ust. 1a Prawa upadłościowego orzeczenia w chwili ich wydania są wraz z uzasadnieniem utrwalane wyłącznie w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe z wykorzystaniem wzorców udostępnionych w tym systemie i opatrywane kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Póki co Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał jedną interpretację indywidualną (dnia 27 marca 2023 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.52.2023.1.IN), w myśl której podejście takie jest prawidłowe:
W interpretacji tej organ zgodził się z następującym stanowiskiem podatnika:
- za koszt uzyskania przychodów w świetle przepisów Ustawy CIT podatnik może uznać odpis aktualizujący wartość należności, która uprzednio została zaliczone na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, jeżeli ich nieściągalność została uprawdopodobniona ogłoszeniem upadłości dłużnika, w postaci wydruku z ogólnodostępnego portalu https://krz.ms.gov.pl opublikowanego obwieszczenia o wydaniu postanowieniu sądu w przedmiocie ogłoszenia upadłości dłużnika, tj. bez pieczątek sądu;
- za koszt uzyskania przychodów w świetle przepisów Ustawy CIT spółka może uznać wierzytelność, która uprzednio została zarachowana, do przychodów należnych, jeżeli jej nieściągalność została udokumentowana postanowieniem sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego, w postaci wydruku z ogólnodostępnego portalu https:// krz.ms.gov.pl opublikowanego obwieszczenia o wydaniu postanowieniu sądu w przedmiocie ukończenia postępowania upadłościowego dłużnika, tj. bez pieczątek sądu.
